Nước muối ưu trương là gì? Những tác dụng tích cực với sức khỏe

Nội dung bài viết

Trong thời gian gần đây, nước muối ưu trương ngày càng được nhắc đến và sử dụng nhiều hơn, nhất là trong việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ. Vậy nước muối ưu trương là gì và có tác dụng thế nào?

Nước muối ưu trương là gì? Điểm khác biệt với nước muối đẳng trương

Nước muối ưu trương là dung dịch nước muối có áp suất thẩm thấu lớn hơn áp suất thẩm thấu (ASTT) trong dịch cơ thể (ASTT > 380mOsmol/L). Khác với nước muối sinh lý được pha theo đúng tỷ lệ muối : nước là 0,9% để tạo thành dung dịch đẳng trương (ASTT = 380mOsmol/L), nước muối ưu trương được pha với nồng độ muối cao hơn. Trong Y khoa thường sử dụng muối ưu trương với các nồng độ: 1,8%, 2,7%, 3%, 7,5% và 10%. Để đơn giản hơn, chúng ta có thể hiểu rằng: muối sinh lý thì mặn “sêm sêm” máu, muối ưu trương mặn hơn máu. Ngoài ra, còn có cả nước muối nhược trương thì nhạt hơn máu (NaCl < 0,9%). Khi tế bào tiếp xúc với nước muối đẳng trương, áp suất thẩm thấu trong và ngoài tế bào ngang nhau nên lượng nước ra / vào tế bào sẽ tương đương nhau. Còn với nước muối ưu trương, nước trong tế bào sẽ bị hút ra ngoài. Cũng chính bởi đặc tính này mà muối ưu trương cho nhiều tác dụng đặc biệt, nổi trội so với muối sinh lý.

Nước muối ưu trương có tác dụng gì?

Rữa mũi, loại bỏ dịch nhầy mũi giúp giảm nghẹt mũi, sổ mũi Khi rửa mũi cho bé với nước muối sinh lý, không ít cha mẹ còn gặp phải khó khăn vì rửa mũi cho bé không sạch hết, con vẫn còn khò khè sau rửa mũi và dẫn tới phải thực hiện nhiều lần, trẻ khó khăn khi hợp tác. Trên thực tế, cơ chế chung của các loại nước muối rửa mũi là làm loãng dịch nhầy mũi và tạo dòng chảy cuốn trôi chúng ra ngoài. Tuy nhiên nếu bé nghẹt mũi nặng, nhiều dịch mũi thì tác động này là chưa đủ. Thậm chí khi thao tác không đúng cách, con dễ gặp phải các biến chứng như: viêm tai giữa, dịch sặc vào phổi gây viêm phổi,… Chính vì thế mà các chuyên gia Nhi khoa đã khuyến khích sử dụng muối ưu trương thay cho muối sinh lý trong những trường hợp này. Nghiên cứu cho thấy, dùng nước muối ưu trương rửa mũi giúp rút ngắn thời gian thao tác nhanh gấp 2,5 – 3 lần so với việc rửa mũi bằng các loại nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh. Dịch mũi nhanh chóng được làm loãng và loại bỏ. Bên cạnh đó, các triệu chứng như như: sổ mũi, nghẹt mũi, niêm mạc mũi phù nề và sưng viêm,… cũng giảm rõ rệt. Tăng hiệu quả, giảm tác dụng phụ của thuốc dãn phế quản khí dung Viêm tiểu phế quản là bệnh đường hô hấp dưới thường gặp ở trẻ nhỏ khiến trẻ phải nhập viện. Khi bị viêm tiểu phế quản, bé khò khè khó thở kèm theo co lõm ngực, các bác sĩ sẽ thực hiện khí dung nước muối ưu trương 3% với thuốc dãn phế quản Salbutamol. Muối ưu trương không chỉ là dung môi hòa tan thuốc mà còn là dẫn chất giúp tăng hiệu quả của thuốc khí dung. Các nghiên cứu gần đây còn cho thấy khí dung muối ưu trương đơn độc thay cho thuốc giãn phế quản còn giúp hạn chế đáng kể những tác dụng phụ do thuốc dãn phế quản gây ra. Truyền dịch muối ưu trương Dung dịch nước muối ưu trương sử dụng trong truyền dịch có nồng độ NaCl rất lớn: 7,5% và 10%. Với áp suất thẩm thấu cao (3166mOsmol; 2422mOsmol) so với nước muối sinh lý thông thường chỉ 380mOsmol, chúng kéo nước từ trong tế bào ra ngoài huyết thanh nhanh chóng và làm thể tích tuần hoàn tăng nhanh đáng kể. Do đó, cơ thể sẽ được truyền muối ưu trương khi: Bị mất muối nhiều hơn mất nước (mất nước nhược trương): suy hoặc cắt tuyến thượng thận, mất nước và muối (nôn, tiêu chảy, ra mồ hôi) nhưng chỉ uống nước mà không bổ sung muối,… Khi cần tạo môi trường huyết thanh ưu trương để kéo nước trong tế bào ra ngoài như trong phù não cấp.